بایگانی برای دسته ’ مقالات ‘

دین در قلمرو مدنیّت: شرایط مشروعیت مدنی قانون دینی

بدست • 29 می 2014 • دسته: مقالات

تحت کدام شرایط قانون دینی از منظر مدنی پذیرفته است، و اعضای یک جامعه دینی حقّ دارند در دل یک جامعه مدنی از قوانین دینی خود برای حلّ و فصل مسائل حقوقی شان بهره بجویند؟ در این مقاله سه شرط اصلی برای مشروعیت مدنی قوانین دینی مورد بحث قرار می گیرد.



رساله دین شناخت: مدلی در تحلیل ایمان ابراهیمی

بدست • 1 آوریل 2014 • دسته: مقالات

کتاب “رساله دین شناخت: مدلی در تحلیل ایمان ابراهیمی” در سال ۱۳۷۸ در تهران و توسط انتشارات طرح نو منتشر شد. فایل پی دی اف این کتاب را می توانید در اینجا دریافت کنید.



اسلام و مسأله همجنس گرایی

بدست • 21 مارس 2014 • دسته: مقالات

مسأله همجنس گرایی و حقوق همجنس گرایان از جمله چالش هایی است که جهان جدید در پیش روی اندیشه اسلامی نهاده است. این مجموعه شامل دو مقاله، یک نقد، و یک مصاحبه است که جملگی مسأله همجنس گرایی را عمدتاً از منظر اخلاقی و دینی مورد بررسی قرار می دهد.



و روباه به گندمزار بازمی گردد

بدست • 14 مارس 2014 • دسته: مقالات

«و روباه به گندمزار بازمی گردد» بهاریه ای است که به دعوت نشریه اندیشه پویا برای آن نشریه نوشته ام. ایده اصلی آن از سنت فلسفی- عرفانی ای برمی خیزد که می توان آن را «الهیات خاک یا مکان» (Theology of Land or Theology of Place) نامید- ایده ای که این روزها در مباحث مربوط به اخلاق محیط زیست دوباره مورد توجه اهل نظر قرار گرفته است.



سنت گرایی انتقادی در قلمرو دین: نظریه ای در باب منطق اصلاح فکر دینی در اسلام

بدست • 28 فوریه 2014 • دسته: مقالات

آیا می توان میان “رویکرد مدرنیت گرا” به دین و “سنّت گرایی غیر انتقادی” راهی میانه جست که در مقام اصلاح اندیشه دینی عقلانیت درون دینی و عقلانیت برون دینی، هر دو، را برسمیت بشناسد؟ آیا می توان اندیشه دینی را بر مبنای رویکردی اصلاح کرد که عقلانیت برون دینی را برسمیت بشناسد اما عقلانیت درون دینی را فراموش نکند؟
در این مقاله مایلم طرحی کلّی از چنان رویکردی را پیشنهاد کنم. این رویکرد، در مقام اصلاح اندیشه دینی، حفظ “سنّت” دینی را اصالت می بخشد، و از این حیث “سنّت گرا” ست. اما در عین حال، نسبت به نقدهای برون دینی حساسیت مثبت دارد، و از این حیث “انتقادی” است. از این رو، می توان این رویکرد را “سنّت گرایی انتقادی” نامید.



درباره روشفنکری دینی

بدست • 27 فوریه 2014 • دسته: مقالات

این مقاله را در خرداد ماه سال ۱۳۷۷ در شماره ۹ نشریه راه نو منتشر کردم. در این مقاله چند مدعای اصلی را مطرح کردم: (نخست آنکه) باید میان “روشنفکری دینی” و “احیاگری دینی” تمایز نهاد؛ (دوّم آنکه) دین داری از مقوّمات “روشنفکری دینی” نیست، یعنی فرد می تواند تعهد شخصی به دین نداشته باشد، اما در متن پروژه “روشنفکری دینی” کار کند؛ (سوّم آنکه) “احیاگری دینی” برخلاف “روشنفکری دینی” لزوماً ملتزم به اقتضائات مدرنیت نیست، تعهد اصلی او در روزگار ما خصوصاً صیانت از دین در متن جهان جدید است؛ و (چهارم آنکه) پروژه روشنفکری دینی به محض آنکه نشان دهد جمع میان مدرنیت و دین ممکن است، به پایان کار خود می رسد، اما پایان کار روشنفکری دینی به معنای پایان رسالت احیاگری در قلمرو دین نیست. اکنون که پس از پانزده سال این مقاله را دوباره می خوانم، همچنان خود را به اصل مدعیات آن معتقد می یابم، هرچند که احیاناً جزِئیات استدلال را به نحو کمابیش متفاوتی تقریر می کردم.



فضیلت شکر

بدست • 26 ژانویه 2014 • دسته: مقالات

«سپاسگزاری» یا «ابراز شکر» از جمله فضیلتهای زندگی اخلاقی و معنوی است. مایلم در این نوشتار تحلیلی از این فضیلت در سطح مناسبات میان انسانها، و نیز در متن مناسبات میان انسانها و خداوند به دست دهم؛ و نیز انواع شکر و آفات آن را به اختصار بررسی کنم.



فکرک‌هاى فیس بوکى

بدست • 24 ژانویه 2014 • دسته: مقالات

«فکرک های فیس بوکی» مجموعه ۹۳ تأمل درباره جنبه های مختلف زندگی انسانی ما است که در طول یک سال و اندی در قالب یادداشتهای کوتاه بر روی صفحه فیس بوک منتشر شده است.



مسأله مقابله با تحریم ها

بدست • 20 آگوست 2013 • دسته: مقالات

مقابله مؤثر با تحریم ها تنها به دست دولتی امکان پذیر است که به قدرت واقعی (و نه صوری) جامعه مدنی پشت گرم باشد. نخستین گام برای مقابله با تحریم های بین المللی آزادی زندانیان سیاسی، رفع حصر رهبران جنبش سبز، و باز شدن فضای سیاسی کشور است.



اخلاق شکنجه

بدست • 16 آگوست 2013 • دسته: مقالات

در این نوشتار مایلم سه پرسش اصلی را در خصوص شکنجه مورد بررسی قرار دهم:

پرسش نخست: شکنجه چیست و چه انواع مهمی دارد؟

پرسش دوّم: آیا شکنجه تحت هر شرایطی اخلاقاً نارواست؟

پرسش سوّم: اگر بنا به فرض، تحت شرایط خاصی انواعی از شکنجه اخلاقاً روا باشد، آیا باید شکنجه را دست کم در آن موارد خاص از نظر قانونی هم مجاز دانست؟