مصاحبه درباره نسبت اخلاق اسلامی با اخلاق لیبرالی[۱] * به‌عنوان سؤال اول بفرمایید که اخلاق اسلامی و اخلاق لیبرالی در سطوح مختلف اخلاق کاربردی و اخلاق هنجاری و فرااخلاق چه تفاوت‌هایی با هم دارند و اختلاف اصول اخلاقی این دو بیشتر ناظر به کدام سطح است؟ ـ به‌نظر من اخلاق در اساس و به ذات […]
آیا دخالتهای بشردوستانه اخلاقاً مجاز است؟ اشاره: به دنبال قطعنامه شماره ۱۹۷۳ شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره لیبی و حملات هوایی نیروهای ائتلاف به آن کشور، مسأله دخالت بشردوستانه به کانون بحثهای نظری و سیاسی بازگشته است. متن زیر مصاحبه ای است که توسط یکی از سایتهای داخل ایران با نگارنده انجام گرفت. […]
اسلام، مدارا، و مسأله حقوق شهروندان بهایی[۱] من مایلم از موضع یک فرد مسلمان به این پرسش بپردازم که آیا اسلام می تواند با فضیلت مدارا بر مبنای احترام متقابل سازگار افتد و از این رهگذر حقوق انسانی و مدنی شهروندان بهایی را برسمیت بشناسد؟ برای روشن شدن پاسخ این پرسش، نخست تجربه تاریخی مسلمانان […]
مصاحبه درباره اسلام و حقوق اقلیتهای جنسی* سئوال اول: یکی از خوانندگان پرسیده است با توجه به نص صریح قرآن درباره همجنسگرایی چگونه می توان از حقوق اقلیت های جنسی مثل همجنسگرایان صحبت کرد؟ مایلم در این خصوص به چند نکته اشاره کنم: نکته اوّل این است که در قرآن هیچ نصّ صریحی در نفی […]
مولوی و مذهب عشق(۱) آرش نراقی مترجم: محمّد امین ادیبی مثنوی، شاهکار مولوی، با حکایت یک نی آغاز می‌شود. نی‌ای که تا حدی نماد روح آدمی‌ست و نوای غم‌بار آن طنینِ دردی‌ست پنهان، در دل هر انسانِ از اصلِ خویش دورمانده‌ای. مولانا وجه تراژیک زیست آدمی در این جهان را «فراق» می‌داند. ما همه […]
مولوی و تجربه وجودی غربت * زندگی مولانا از همان اوان کودکی تا حدود سن ۳۴ سالگی یکسره در دربدری و کوچ سپری شد. مولانا در بخش عمده ای از زندگی خود، خصوصاً در ایّامی که شاکله اصلی روح و منش وی شکل می گرفت، “مسافری آواره” بود. هرگاه که آن کودک خراسانی به کویی […]
مبانی اخلاقی حق جدایی طلبی یا طلاق سیاسی (۱) پرسش اصلی من در این نوشتار این است: “آیا از منظر اخلاقی حقی به نام حق جدایی طلبی یا طلاق سیاسی وجود دارد؟” مقصود من از “جدایی طلبی” یا “طلاق سیاسی” فرآیندی است که در ضمن آن گروهی از شهروندان از حوزه اقتدار سیاسی و قضایی […]
گفت و گویی درباره حق دخالت بشردوستانه* ۱- بحث حق دخالت بشردوستانه چه مدت است که در مجامع آکادمیک و سیاسی جهان مطرح شده است و این بحث بیشتر وامدار نظرات کدام فیلسوفان است؟ گفتمان حقوق-محور به طور عام و گفتمان حقوق بشر به طور خاص در دو دوره به گفتمان مسلط در تاریخ بشر […]
گفت و گو درباره «آینده» و «روشنفکری دینی» * آقا‌ی نراقی با‌تشکر از این که وقت‌تان را در اختیار من قرار دادید، می‌خواستم بدانم به نظر شما جامعه‌ی ایرانی صد سال بعد از انقلاب مشروطیت که به هر حال یک‌نوع تحول در خواسته‌های مردم ایران بود، آیا توانسته الان به مرحله‌ای برسد که به آینده […]
شب تاریک روح: زندگی پنهان مادر ترزا ۱ نویسنده: دیوید ون بی ما مترجم: آرش نراقی در یازدهم دسامبر ۱۹۷۹، مادر ترزا، “قدیسه حلبی آبادها” به اسلو رفت. همان ساری همیشگی اش را با آن حاشیه های آبی رنگ بر تن داشت، و با وجود سرمای زیر صفر دمپایی پوشیده بود. او که پیشتر آگنس […]
ملاحظاتی اخلاقی درباره سلاحهای هسته ای (۱) در مباحث مربوط به اخلاق جنگ پرسش اصلی این است: آیا می توان تحت شرایط معینی پدیده جنگ را از منظر اخلاقی دفاع پذیر دانست؟ “عملگرایان تمام عیار” جنگ را ادامه سیاست می دانند، و معتقدند که اگر مذاکرات سیاسی به بن بست بینجامد، جنگ همواره می تواند […]
حقوق بشر و مسأله نسبیت گرایی فرهنگی مدافعان حقوق بشر برای این حقوق دست کم سه ویژگی مهم قائلند: اوّلاً- این حقوق جهانشمول هستند، یعنی تمام انسانها از آن حیث که انسان هستند، صرفنظر از نژاد، دین، ملیت، طبقه اجتماعی، جنسیت، قومیت و غیره، صاحب آن حقوق هستند؛ ثانیاً- این حقوق از اولویت اساسی برخوردارند، […]
جان راولز و مسأله حقوق بشر در روابط بین الملل (۱) پس از جنگ جهانی دوّم تحولات چشمگیری در عرصه روابط بین الملل رخ داد. یکی از مهمترین این تحولات اهمیت یافتن مقوله حقوق بشر در روابط بین الملل و نقش آن در مشروعیت بخشیدن به حاکمیت دولتها بوده است. برجسته شدن مقوله حقوق بشر […]
ملاحظاتی اخلاقی درباره خیانت در روابط زناشویی (۱) پرسش این است: آیا خیانت در روابط زناشویی اخلاقاً نارواست؟ مقصود من از “خیانت در روابط زناشویی” این است که مرد یا زنی متأهل با فردی غیر از همسر خود (یعنی بیرون از حریم زناشویی) روابط جنسی برقرار کند. البته تعبیر “خیانت” در اینجا تاحدّی گمراه کننده […]
آیا نان و امنیت بر آزادی مقدم است؟ (۱) پرسش اصلی من در این نوشتار این است: آیا نان و امنیت بر آزادی مقدم است؟ آنچنان که خواهیم دید، این پرسش را نهایتاً می توان به پرسش دیگری فروکاست: آیا آزادی از جمله مصادیق “حقوق بشر اساسی” است؟ برای آنکه معنای این پرسش روشن شود، […]
